قوانین و ضوابط سازمان آتش نشانی ۱۴۰۴+ دستورالعمل ها

رعایت ضوابط سازمان آتش نشانی در مسیر ساخت‌وساز، مانند همراه داشتن نقشه راه در سفر است؛ ابزاری ضروری که از انحراف، توقف یا حادثه جلوگیری می‌کند. این دستورالعمل‌ها که شامل مواردی مثل اعلام و اطفای حریق، تهویه دود، ایمنی معماری و الزامات سازه‌ای هستند، برای ساختمان‌هایی که باید تاییدیه‌ آتش‌نشانی بگیرند، الزامی است. مطابق رویه شهرداری، بررسی این ضوابط از فاز طراحی سیستم اعلام حریق و طراحی سیستم‌ اطفا حریق آغاز می‌شود. در این مقاله ساتل صنعت، با نگاه دقیق‌تری به قوانین سازمان آتش نشانی ۱۴۰۴ می‌پردازیم و فایل دستورالعمل‌ها را هم برای دانلود و مطالعه بیشتر در اختیار شما قرار می‌دهیم.

ضوابط سازمان آتش‌نشانی چیست و چرا رعایت آن ضروری است؟

به قول بزرگ‌ترها برای این‌که در آینده نگویید: «خودکرده را تدبیر نیست.» باید راه‌وچاه هر کاری را یاد بگیرید. در ساخت‌وساز هم اگر راهنماهای ضوابط سازمان آتش ‌نشانی مطالعه کنید، هم سرمایه‌های ارزشمندتان حفظ خواهد شد و هم روند اخذ تاییدیه آتش‌ نشانی را زودتر طی می‌کنید.

به نقل از سایت cws:‌ «ضوابط سازمان آتش ‌نشانی که با عنوان ضوابط حفاظت در برابر حریق هم معروف است، به منظور حفاظت از جان افراد، ساختمان‌ها و محیط‌زیست تدوین شده‌اند. این ضوابط شامل اقدامات و مقرراتی است که برای پیشگیری یا مهار آتش‌سوزی به کار می‌روند.»

دستورالعمل آتش‌نشانی توسط «سازمان آتش‌نشانی و خدمات ایمنی» هر شهر صادر می‌شود. این سازمان پس از بررسی نقشه معماری ساختمان، ضوابط ایمنی مختص همان پروژه را تدوین و ابلاغ می‌کند. قوانین سازمان آتش نشانی بر پایه استانداردهای ملی و بین‌المللی مانند مبحث سوم مقررات ملی ساختمان،‌ استانداردهای معتبر NFPA، نقشه‌های معماری مصوب شده برای همان ساختمان، ضوابط اعلام و اطفا آتش‌نشانی تهران و مبحث سوم مقررات ملی ساختمان (حفاظت ساختمان در برابر حریق) شکل گرفته‌اند. این قوانین با آخرین تکنولوژی‌ها و تجربه‌های روز دنیا مدام به‌روزرسانی می‌شوند تا امنیتتان را بالا ببرند.

دسته‌بندی ضوابط سازمان آتش نشانی؛ از طراحی تا بهره‌برداری

ضوابط سازمان آتش نشانی در دو بخش طراحی ساختمان و کنترل و بازدیدهای پس از ساخت مطرح می‌شوند. در این قسمت به ۲۱ نکته اساسی که شما را به اخذ تاییدیه آتش‌نشانی می‌رسانند می‌پردازیم.

ضوابط سازمان آتش نشانی در مرحله طراحی

کسی که در مرحله طراحی باید هواسش را همه‌جوره جمع‌ ضوابط سازمان آتش نشانی کند، مهندس طراح (معمار، تاسیسات، سازه) است، اما ناظر ساختمان و کارفرما هم باید بر اجرای صحیح آن‌ها در مراحل بعدی نظارت کنند. بخشی از این قوانین عبارتند از (مقاله مرتبط: انتخاب سیستم اعلام حریق ساختمان مسکونی):

۱- ضوابط سازمان آتش نشانی مربوط به فاصله‌ی ساختمان با توجه به نوع کاربری

• هر ساختمان باید حداقل ۷ متر از هرگونه جایگاه‌ سوخت مانند پمپ‌بنزین، پمپ‌گاز و مخازن گازوئیل فاصله بگیرد تا خطرات ناشی از حریق یا انفجار به حداقل برسد.
• احداث ساختمان‌هایی با کاربری‌های پرجمعیت مثل سینما، مسجد، سالن‌ اجتماعات و فضاهای مشابه در مجاورت جایگاه‌های سوخت ممنوع است.
• ساختمان‌هایی که در کنار جایگاه‌های سوخت قرار دارند، تنها تا دو طبقه مجاز به ساخت هستند.

برای هر طبقه بیش از دو طبقه مجاز نیز دو شرط زیر را باید رعایت کنید:

• عقب‌نشینی به میزان ۳ متر برای هر طبقه اضافی
• احداث دیواری با مقاومت بالا در ضلع مجاور جایگاه، به‌گونه‌ای که هیچگونه منفذ یا بازشو نباشد. این دیوار باید حداقل دارای مقاومت ۷ کیلوگرم بر سانتی‌متر مربع باشد.

۲- ضوابط سازمان آتش نشانی مربوط به ارتفاع و معبر

• عرض کمتر از ۶ متر: حداکثر ۲ طبقه
• عرض ۶ متر: حداکثر ۳ طبقه
• عرض ۸ متر: حداکثر ۴ طبقه
• عرض ۱۰ متر: حداکثر ۵ طبقه
• عرض ۱۲ تا ۲۲ متر (بن‌بست): حداکثر ۶ طبقه
• عرض ۱۲ متر و بیشتر (بن‌باز): بدون محدودیت
• عرض ۲۲ متر و بیشتر (بن‌بست): بدون محدودیت

۳- ضوابط سازمان آتش نشانی مربوط به مسیر پله اضطراری

• در ساختمان‌های بلند ۳۰متری یا ۹ طبقه، پله اصلی باید به‌عنوان راه پله اضطراری عمل کند و کاملا از ورودی واحدها و آسانسورها جدا شود.
• ساختمان‌های سه طبقه با ۸ واحد، چهار طبقه با ۶ واحد، پنج طبقه با ۳ واحد و تمام ساختمان‌های ۶ طبقه به بالا حتی با یک واحد، باید قوانین مربوط به پله‌های اضطراری را رعایت کنند.
• در موارد خاص یا غیرمعمول، تصمیم‌گیری نهایی با کارشناسان آتش‌نشانی است.
• برای اماکن پرجمعیت مانند سینما و سالن اجتماعات، تعداد و عرض خروجی‌ها متناسب با جمعیت تنظیم می‌شود؛ مثلا هر خروجی با عرض ۸۰ سانتی‌متر ظرفیت تخلیه تا ۵۰ نفر را دارد و این نسبت با افزایش جمعیت و عرض خروجی‌ها افزایش می‌یابد.
• سالن‌هایی که ظرفیت بیش از ۱۰۰ نفر دارند، مانند سینما، بیمارستان و هتل، باید علاوه‌بر پله اصلی، یک پله اضطراری مستقل هم داشته باشند.
• در ساختمان‌های چندکاره (مسکونی، تجاری، اداری)، راه پله مخصوص واحدهای مسکونی باید کاملا جدا از پله‌های سایر بخش‌ها باشد تا امنیت بیشتری برقرار شود.
• دسترسی به زیرزمین‌ها و انبارهای تجاری نباید از داخل خود آنها باشد و باید از طریق راه پله عمومی مستقل انجام گیرد تا ایمنی تخلیه بالا برود.

۴- ضوابط سازمان آتش نشانی مربوط به آسانسور

• محل آسانسور نباید دقیقا وسط راه‌پله طراحی شود و بهتر است در کنار آن قرار گیرد. (مقاله مرتبط: ضوابط طراحی آسانسور آتش نشان)
• چاه آسانسور باید روی فونداسیون و زیربنای ساختمان باشد. اگر زیر چاهک فضای خالی وجود دارد، لازم است ستون ضربه‌گیر با مقاومت حداقل ۵۰۰۰ نیوتن بر متر مربع نصب شود.
• حداقل ابعاد چاه آسانسور باید ۱۵۰ در ۱۵۰ سانتی‌متر باشد.
• وجود درب چاه آسانسور داخل موتورخانه ممنوع است.
• برای موتورخانه آسانسور باید یک اتاق مستقل در نظر گرفته شود و روی دیواره کناری آن، دریچه‌ای به ابعاد ۸۰ در ۶۰ سانتی‌متر جهت تهویه تعبیه گردد.
• ایجاد هرگونه در یا روزنه اضافی به داخل موتور آسانسور ممنوع است و فقط همان دریچه ذکر شده مجاز است.

۵- ضوابط سازمان آتش نشانی مربوط به پارکینگ

• رمپ پارکینگ باید حداقل ۲.۵ متر از پیاده‌رو فاصله داشته باشد تا بگوییم دسترسی راحتی وجود دارد.
• شیب رمپ باید حدود ۱۵ درصد باشد تا تردد خودروها بدون مشکل انجام شود.
• هنگام نصب رمپ باید توجه کنید که فاصله سقف بالای سر تا سطح رمپ حداقل ۱۹۵ سانتی‌متر باشد.
• برای انجام مانور چرخش ۱۸۰ درجه (سر و ته کردن خودرو) فضای حداقل ۱۲ متر باید در نظر گرفته شود.
• اگر ورودی یا خروجی پارکینگ شامل پیچ ۹۰ درجه است، باید فضای کافی برای گردش خودروها فراهم شود تا تردد روان باشد.
• در پارکینگ‌هایی با ظرفیت بالای ۲۴ خودرو، لازم است حداقل دو رمپ با عرض ۳.۵ متر تعبیه شود. همچنین امکان استفاده از یک رمپ عریض‌تر حداقل ۵ متر وجود دارد که عبور و مرور خودروها را آسان‌تر می‌کند.
• برای پارکینگ‌هایی با ظرفیت کمتر از ۲۴ خودرو، یک رمپ با عرض حداقل ۳.۵ متر کافی است.
• تمامی مسیرهای راه‌پله، خروجی‌های اضطراری و رمپ‌ها باید هم‌سطح با سطح خروجی باشند تا تخلیه سریع و ایمن امکان‌پذیر شود.
• استفاده صرف از جک آسانسور به جای رمپ مجاز نیست، مگر اینکه هر طبقه پارکینگ به‌صورت مستقل و جداگانه طراحی شده باشد.
• در محل مشترک راه‌پله، آسانسور و پارکینگ، نصب درب اتوماتیک ضروری است تا از ورود دود به طبقات بالاتر جلوگیری شود.\

۶- ضوابط سازمان آتش نشانی مربوط به موتورخانه ساختمان

• بهتر است موتورخانه خارج از فضای اصلی ساختمان و در نزدیکی فضای باز یا دارای پنجره مناسب قرار گیرد تا تهویه خوبی داشته باشد.
• نصب موتورخانه کنار چاه آسانسور، راه‌پله یا سالن اجتماعات مجاز نیست تا از خطرات احتمالی جلوگیری شود.
• برای عبور لوله‌ها، کابل‌ها و دودکش‌ها باید مسیرهای جداگانه و محافظت‌شده‌ای پیش‌بینی شود تا در فضای موتورخانه آسیبی به آنها وارد نشود.

۷- ضوابط سازمان آتش نشانی مربوط به سیستم اعلام حریق

• هر ساختمانی که برای تخلیه یا دسترسی اضطراری به مسیرهای خاص (مثل راه‌پله‌ها، خروجی‌ها یا مسیرهای اضطراری) نیاز دارد، باید حتما سیستم اعلام حریق نصب کند تا در صورت آتش‌سوزی با هشدار سریع افراد به‌موقع تخلیه شوند. (مقاله مرتبط: راهنمای خرید سیستم اعلام حریق)
• انبارها، ساختمان‌های اداری، سینماها، سالن‌های اجتماعات، بیمارستان‌ها، هتل‌ها و مجتمع‌های تجاری باید مجهز به سیستم اعلام حریق باشند.
• هنگام طراحی و  اجرای سیستم اعلام حریق، رعایت استانداردهای بین‌المللی مانند BS۵۸۳۹ یا EN۵۴ بسیار مهم است.
• قبل از شروع به اجرا، طرح نصب سیستم اعلام حریق باید توسط سازمان آتش‌نشانی بررسی و تایید شود.

۸- ضوابط سازمان آتش نشانی مربوط به نمای سنگ و شیشه

• استفاده از شیشه‌های سکوریت در ساختمان‌ها یکی از الزامات ایمنی است که باید به آن توجه ویژه شود.
• در هر طبقه، پشت نمای ساختمان و جلوی پنجره‌ها یا بالکن هر واحد باید یک حفاظ یا نرده (جان‌پناه) به ارتفاع ۸۲ سانتی‌متر ساخته شود تا از سقوط احتمالی افراد جلوگیری کند و ایمنی ساکنان تضمین شود.
• شیشه‌های بزرگ‌تر باید ضخیم‌تر باشند تا مقاومت کافی نشان دهند. همچنین برای اینکه شیشه‌ها محکم‌تر بمانند و لرزش یا شکستگی نداشته باشند، در هر ۶ متر نوار نگهدارنده باریک به عرض ۲ سانتی‌متر (ژوئن) نصب کنید تا شیشه‌ها ثابت بمانند.
• پس از هر سه متر نصب سنگ در نما، سنگ بعدی باید روی یک لبه دیگر قرار گیرد تا استحکام و پایداری افزایش یابد.
• سنگ‌هایی که روی درپوش‌ها قرار می‌گیرند باید به‌خوبی با رولپلاک محکم شوند.
• در محل تلاقی دو دیوار که با شیشه از هم جدا شده‌اند، باید از مصالح ساختمانی مقاوم استفاده شود تا هوا و رطوبت نفوذ نکند.
• بخش‌هایی که پشت نمای شیشه‌ای از هم جدا هستند باید با مصالح مناسب کاملا از هم تفکیک شوند تا استحکام و ایمنی بیشتر حفظ شود.

۹- نظریه‌های کارشناس سازمان آتش‌نشانی

حرف اول و آخر ایمنی ساختمان را کارشناس آتش‌نشانی می‌زند. هر پروژه باید به‌صورت مستقل بررسی شود و پرونده‌ای داشته باشد تا خدایی نکرده در صورت حادثه، هیچ نقطه‌ی مبهمی باقی نماند.

ضوابط سازمان آتش نشانی در مرحله اجرا

در مرحله اجرای پروژه، پیمانکار و ناظر ساختمان همه‌کاره هستند؛ پس باید قوانین آتش‌نشانی را در کنار قانون‌های دیگر پیاده کنند. مبحث ۱۲، در واقع مجموعه‌ای از قوانین و نکات ایمنی است که برای محافظت از جان کارگران، کارکنان و ساکنان اطراف پروژه ساختمانی طراحی شده‌اند. از اولین قدم ساخت‌وساز (یعنی خاک‌برداری) تا آخرین مرحله‌ی پروژه، تمام کارها باید مطابق با مبحث ۱۲ مقررات ملی ساختمان ایران انجام شود.

۱- رعایت ضوابط سازمان آتش نشانی مربوط به برق و روشنایی ساختمان

بخش	ضوابط سازمان آتش نشانی
رعایت مقررات کلی	رعایت کامل مبحث ۱۳ مقررات ملی ساختمان الزامی است.
محل نصب تابلو برق	تابلو برق باید داخل هر واحد و در نزدیکی درب اصلی نصب شود.
تفکیک فیوزها	برای فضاهایی مانند سرویس بهداشتی، آشپزخانه، سالن، اتاق‌ها و کولر، فیوز مینیاتوری مجزا نصب شود.
کلید محافظ جان	هر تابلوی برق باید مجهز به کلید محافظ جان باشد.
مسیر عبور کابل‌ها	کابل‌ها باید مستقیم و جداگانه از داخل دیوار یا داکت مستقل عبور داده شوند.
ارت و صاعقه‌گیر	ساختمان باید مجهز به سیستم ارت و صاعقه‌گیر باشد.
روشنایی اضطراری ۱۲ ولت	در مکان‌هایی مانند راه‌پله، مسیر اضطراری، کابین آسانسور، زیرزمین بدون نور طبیعی، سالن اجتماعات، موتورخانه، بیمارستان، کتابخانه، و واحدهای تجاری استفاده شود. این سیستم باید تغذیه‌شده از باتری قابل شارژ باشد.
سیستم برق در محیط‌های مرطوب	تا ارتفاع ۲.۲ متر فقط از برق ۱۲ ولت استفاده شود. بالاتر از ۲.۲ متر، به شرط رعایت دقیق اصول ایمنی و استفاده از کلید محافظ جان، برق ۲۲۰ ولت مجاز است.

۲- دستورالعمل و ضوابط سازمان آتش نشانی مربوط به آسانسور

• هیچ‌گونه لوله‌کشی تاسیسات اعم از آب سرد و گرم، لوله گاز، دودکش یا کابل برق، مجاز به عبور از داخل چاه آسانسور نیست. این فضا باید کاملا اختصاصی برای تجهیزات آسانسور باقی بماند.
• در قسمت زیرین کف و در فضای موتورخانه آسانسور، نصب قفل سوئیچی برای دریچه‌ها الزامی است تا از دسترسی غیرمجاز جلوگیری شود.
• تمامی پنجره‌ها و منافذ اتاق موتورخانه باید با شبکه فلزی با چشمه‌های ۲×۲ سانتی‌متر پوشانده شوند تا از ورود اشیاء و عوامل خارجی ممانعت شود.
• جهت تضمین ایمنی عملکرد آسانسور، تجهیزات ضروری مانند گاورنر، پاراشوت و میکروسوئیچ‌های کنترلی باید در طراحی و اجرا لحاظ شوند.
• دیوارهای اطراف چاه آسانسور باید مقاوم در برابر آتش‌سوزی باشند و روزنه یا درز روی آنها به چشم نیاید.
• کلیه بخش‌های آسانسور شامل کابین، چاه ارت، قاب وزنه و سایر قطعات فلزی باید با هم اتصال الکتریکی مطمئن و مقاومتی کمتر از ۵ اهم داشته باشند.
• پیش از بهره‌برداری از آسانسور، دریافت تاییدیه ایمنی و کیفیت از شرکت‌های معتبر بازرسی استاندارد ایران الزامی است.
• در داخل کابین آسانسور باید تابلویی به ابعاد ۳۰×۲۰ سانتی‌متر با زمینه آبی، نوار شبرنگ سبز در اطراف و نوشته‌های سفید نصب گردد. متن این تابلو باید نکات ایمنی لازم را به اطلاع کاربران برساند؛ از جمله این هشدار که: «در زمان وقوع آتش‌سوزی به هیچ عنوان از آسانسور استفاده نکنید.»

۳- ضوابط سازمان آتش نشانی و دستورالعمل‌های سیستم گرمایش ساختمان

• در تمامی ساختمان‌های تجاری، فروشگاهی و مشابه، تنها استفاده از سیستم‌های گرمایشی مطمئن مانند حرارت مرکزی یا پکیج مجاز است. به‌کارگیری بخاری‌هایی با شعله باز به‌طور کامل اشکال دارد.
• تمامی مراحل اجرای لوله‌کشی گاز باید مطابق با مقررات و با تایید رسمی اداره گاز انجام گیرد. هیچ‌گونه انحراف از این ضوابط پذیرفته نیست.
• هر وسیله گازسوز باید به‌طور مستقل دارای دودکش مخصوص باشد. این دودکش باید حداقل تا ۸۰ سانتی‌متر بالاتر از سطح پشت‌بام امتداد یابد تا تخلیه ایمن گازهای حاصل از احتراق انجام شود.
• تمامی تجهیزات گرمایشی گازسوز، از جمله شومینه‌ها، باید به ترموکوپل مجهز باشند تا در صورت خاموش شدن شعله، مسیر گاز به‌طور خودکار قطع شود.
• در طراحی آشپزخانه رستوران‌ها، باید تا حد امکان بالای فضای پخت‌و‌پز باز بماند. در صورت نبود امکان، فضای مجاور آشپزخانه باید آزاد باشد و در طبقات بالای آن، به‌ویژه مستقیما روی آن، سالنی مانند سالن اجتماعات قرار نگیرد.

۴- ضوابط سازمان آتش نشانی و دستورالعمل‌های موتورخانه تاسیسات

• برای ورودی موتورخانه، نصب درب فلزی مقاوم همراه با آستانه الزامی است تا از نشت دود، آب یا مواد خطرناک جلوگیری شود.
• تهویه مناسب موتورخانه باید متناسب با حجم فضا طراحی و اجرا شود تا گردش هوای کافی و دفع حرارت حاصل از تجهیزات به‌درستی انجام گیرد.
• تمامی سیم‌کشی‌های برق در موتورخانه باید یا از طریق لوله‌های محافظ ویژه داکت فلزی یا PVCعبور داده شوند یا به‌صورت توکار و ایمن اجرا گردند.
• چراغ‌ها و روشنایی‌های نصب‌شده در فضای موتورخانه باید دارای حفاظ محافظتی باشند تا در برابر ضربه، حرارت یا انفجارهای احتمالی ایمن شوند.
• تجهیز موتورخانه به تجهیزات ایمنی و آتش‌نشانی مانند کپسول‌های مناسب، حسگر دود و هشداردهنده‌ها باید تحت نظارت مستقیم کارشناس مربوطه انجام گیرد.
• موتورخانه باید دارای کف‌شور یا مسیر مناسب برای خروج آب‌های تجمع‌یافته باشد تا از خطر نشت یا آسیب به تاسیسات جلوگیری شود.
• حداقل یک‌سوم از کل فضای موتورخانه باید به‌صورت آزاد و بدون اشغال باقی بماند تا امکان دسترسی، تعمیرات و تهویه مناسب فراهم باشد.

۵- ضوابط سازمان آتش نشانی و دستورالعمل‌های بازشوها و الحاقات

• تمامی لبه‌های بام، تراس، بالکن و راه‌پله‌ها باید به حفاظ ایمن یا جان‌پناه مناسب مجهز باشند. در ساختمان‌هایی با ۶ طبقه یا بیشتر، پوشش بام الزاما باید از نوع موزاییک باشد و استفاده از ایزوگام یا آسفالت در این موارد ممنوع است.
• برای افزایش ایمنی جان‌پناه‌ها، استفاده از نرده‌های فلزی با میله‌های عمودی و فاصله حداکثر ۱۰ سانتی‌متر الزامی‌ست. همچنین به‌کارگیری شیشه یا مواد تیز و برنده در ساخت جان‌پناه مجاز نیست.
• در نورگیرهایی که از شیشه استفاده شده است، باید حتما یک لایه محافظ فلزی با شبکه‌بندی منظم ۲ در ۲ سانتی‌متر به‌صورت توزی ایمن روی آن نصب شود.
• دیواره‌های جانبی داکت‌ها باید کاملا بدون درز و با مصالح مقاوم در برابر حریق اجرا شوند تا از گسترش آتش‌سوزی جلوگیری گردد.
• در صورت نیاز به جداسازی دو فضا با استفاده از شیشه، باید از نصب بدون درز استفاده شود و حتما قاب فلزی مناسب همراه با زهوار استاندارد به کار بگیرید.
• استفاده از شیشه در قسمت فوقانی درب واحدها ممنوع است و باید از مصالح جایگزین ایمن استفاده شود.

۶- ضوابط سازمان آتش نشانی مربوط به لوله‌کشی آب آتش نشانی

• ساختمان‌های سه طبقه که هر طبقه فقط یک واحد مسکونی داشته و زیربنای هر طبقه برابر با ۱۴۰ متر باشد، نیاز به نصب سیستم لوله‌کشی آب آتش‌نشانی ندارند.
• برای ساختمان‌هایی با ارتفاع ۳ تا ۵ طبقه و زیربنای بین ۱۴۰ تا ۲۳۰ متر، اجرای لوله‌کشی آب آتش‌نشانی با قطر ۱.۵ اینچ الزامی است. همچنین جعبه F باید به صورت هر دو طبقه یک‌بار، از طبقه همکف نصب گردد.
• اگر ساختمان‌های سه تا پنج طبقه بیش از ۲۳۰ متر زیربنا داشته باشند، طبق نظر کارشناس آتش‌نشانی باید از لوله‌هایی با قطر بین ۱ تا ۲ اینچ استفاده شده و جعبه F در تمامی طبقات نصب شود.
• ساختمان‌های بالای پنج طبقه، فارغ از اندازه زیربنا، ملزم به نصب جعبه F در همه طبقات هستند و قطر لوله‌های آب آتش‌نشانی براساس تشخیص کارشناسان تعیین می‌گردد. محتویات جعبه F شامل شیر آتش‌نشانی، کوپلینگ و شیلنگ لاستیکی فشار قوی است.
• در اماکنی مانند سالن‌های اجتماعات، انبارها، واحدهای تجاری و صنعتی، اجرای سیستم لوله‌کشی آتش‌نشانی باید زیر نظر کارشناسان مربوطه انجام شود. جعبه F در مجاورت درب و بیرون واحد نصب می‌شود.
• لوله آتش‌نشانی باید از پشت‌بام به مخزن آب آتش‌نشانی و در پایین‌ترین نقطه به شبکه آب شهری متصل گردد. سایز لوله بر اساس نظر کارشناس باید به گونه‌ای باشد که امکان مهار آتش به‌مدت حداقل ۱۰ دقیقه فراهم شود.
• انبارها و واحدهای صنعتی و تولیدی باید به استخر ذخیره آب با ظرفیت مناسب، چاه و پمپ مخصوص تجهیز شوند. همچنین یک سیستم برق اضطراری تحت نظارت کارشناسان آتش‌نشانی جهت مواقع قطع برق باید پیش‌بینی گردد.
• نصب شیر ایستاده آتش‌نشانی در مجتمع‌های مسکونی، اداری، تجاری و صنعتی باید با تایید کارشناسان آتش‌نشانی انجام شود.
• کارشناسان آتش‌نشانی باید سیستم اتوماتیک خاموش‌کننده با آب (اسپرینکلر) و نقشه لوله‌کشی آتش‌نشانی را مشخص کنند. (مقاله مرتبط: اسپرینکلر چیست)

۷- ضوابط سازمان آتش نشانی مربوط به کپسول دستی و چرخدار

• در کنار تابلو برق اصلی، نصب کپسول آتش‌نشانی نوع CO۲ الزامی است. همچنین در مجاورت موتورخانه، انبار و داخل هر واحد مسکونی یا اداری باید کپسول‌های پودری و گازی دارای تاییدیه نصب شوند. (مقاله مرتبط: راهنمای خرید کپسول آتش نشانی)
• طراحی و اجرای سیستم خاموش‌کننده اتوماتیک آتش باید تحت نظر متخصصان آتش‌نشانی انجام شود.
• در پایان کار، کارشناسان آتش‌نشانی مسئول تعیین تعداد و مدل کپسول‌های لازم هستند و این اطلاعات را به متقاضی ارائه می‌دهند.

۸- ضوابط سازمان آتش نشانی مربوط به دکوراسیون

در راه‌پله‌ها و ایستگاه‌ها، سالن‌های اجتماعات، سینماها و مسیرهای اضطراری مواد اشتعال‌زا استفاده نکنید.

۹- تاییدیه سیستم‌های اعلام کننده حریق

• شرط اجرا طرح سیستم اعلام حریق، تاییدیه سیستم‌های اعلام کننده حریق توسط سازمان آتش‌نشانی است.
•  در ورودی ساختمان تابلو هشدار با زمینه آبی و کادر سبز با نوشته سفیدرنگ «به‌محض شنیدن آژیر عمومی اعلام حریق در اسرع وقت با حفظ خونسردی محل واحد خود را ترک کرده و از مسیر دستگاه پله از ساختمان خارج شوید» نصب کنید. (مقاله مرتبط: تفاوت اعلام حریق صنعتی و خانگی)

۱۰- ضوابط سازمان آتش نشانی مربوط به راه‌پله اضطراری

• دیوارهای اطراف راه‌پله اضطراری باید کاملا بسته باشند و به جز پنجره‌هایی که مستقیما به فضای باز، باز می‌شوند، هیچ‌گونه خروجی یا راه ارتباطی به بیرون نداشته باشند.
• درهای این فضا باید مجهز به سیستم دودبند خودکار باشند و یک فن تهویه مناسب هم در بالاترین بخش راه‌پله نصب گردد. همچنین تامین روشنایی اضطراری ۱۲ ولت با استفاده از رله‌ی خودکار در این مسیر الزامی است.
• در امتداد مسیر پله‌های فرار، نصب تابلوهای خروج اضطراری ضروری است. این تابلوها باید دارای نور داخلی با ولتاژ ۱۲ ولت باشند و در ارتفاع ۱۸۰ سانتی‌متر از سطح زمین نصب شوند تا به‌راحتی قابل مشاهده باشند.

۱۱- ضوابط سازمان آتش نشانی مربوط به در استخرها

• تجهیزات گرمایشی را خارج از فضای استخر نصب کنید. همچنین گرمایش آب استخر باید از طریق سیستم حرارت مرکزی تامین شود.
• در سیستم برق‌کشی، تا ارتفاع ۲.۲ متر فقط ولتاژ ۱۲ ولت مجاز است و در ارتفاع بالاتر می‌توانید از برق ۲۲۰ ولت با پوشش ایمنی و استفاده اجباری از کلید محافظ جان بهره ببرید. همچنین، در این فضا باید روشنایی اضطراری با ولتاژ ۱۲ ولت و عملکرد خودکار توسط رله در نظر گرفته شود.
• ورودی استخر باید با یک درب قفل‌دار و سوئیچی از سایر بخش‌های ساختمان مجزا شود. در محدوده‌ی بالای سکوی پرش (دایو)، تا شعاع سه‌متری نباید هیچ‌گونه تجهیزات برقی ۲۲۰ولتی وجود داشته باشد.
• کلیه شیشه‌های به‌کاررفته در فضای استخر و رختکن باید از نوع سکوریت (ضد ضربه) باشند. کف استخر هم با سطحی غیر لغزنده طراحی شود.

۱۲- نظرات کارشناسی و استعلام های اداره آتش نشانی

در نهایت برای هر ساختمان باید با توجه به شرایطی که دارد استعلامی خاص بگیرید.

نمونه دستورالعمل‌ها و ضوابط سازمان آتش نشانی

برخی از کارآمدترین تعهدنامه‌ها، دستورالعمل‌ها و ضوابط سازمان آتش نشانی را از اینجا دانلود کنید.

 ضوابط سازمان آتش نشانی سامانه‌های اطفای حریق

 ضوابط سازمان آتش نشانی سامانه‌های تهویه، تخلیه و کنترل دود

 ضوابط سازمان آتش نشانی درهای مقاوم در برابر حریق

 ضوابط سازمان آتش نشانی و دستورالعمل پوشش‌های مقاوم حریق

 ضوابط سازمان آتش نشانی پارکینگ‌های مکانیزه

 ضوابط سازمان آتش نشانی اجرای آسانسورهای آتش نشانی

 ضوابط سازمان آتش نشانی دتکتورهای مونواکسید کربن در محیط های مسکونی

 ضوابط سازمان آتش نشانی پوشش‌های معدنی پاششی محافظ در برابر آتش برای سازه‌های فولادی

 ضوابط سازمان آتش نشانی تابلو برق بوستر پمپ

چک‌لیست بازبینی حفاظت ساختمان در مقابل حریق

چک‌لیست بازبینی سیستم‌های تهویه پارکینگ

نقشه و راهنمای عملیات آتش نشانی (FAPG)

کلام آخر

تامین امنیت جانی و مالی در پروژه‌های ساختمانی، تنها اجباری قانونی نیست، بلکه سپر دفاعی شما در برابر حوادث غیرمنتظره است! زمانی‌ که ضوابط سازمان آتش نشانی را با تمام ریزه‌کاری‌هایش رعایت می‌کنید، عملا مسیری هموار برای دریافت تاییدیه‌های لازم می‌سازید. یادتان نرود هر گام که در راستای این مقررات برمی‌دارید، سرمایه‌گذاری برای آینده‌ای امن‌تر انجام می‌دهید.

ما در مجموعه ساتل صنعت با پشتیبانی تیم متخصص و مشاوران کاربلد لحظه‌ای شما را تنها نمی‌گذاریم. همدلانه دستتان را می‌گیریم و با بررسی پروژه‌تان تمام قوانین را شفاف و واضح به شما می‌گوییم. با مشاوره ساتل صنعت صدها قدم به اخذ تاییدیه آتش‌نشانی نزدیک می‌شوید؛ پس همین‌حالا با شماره ما در صفحه اصلی تماس بگیرید.

سوالات متداول

1. چرا تاریخ صدور دستورالعمل و ضوابط سازمان آتش نشانی اهمیت دارد؟
   ضوابط سازمان آتش نشانی براساس همان تاریخ تعیین می‌شود و از اعمال مقررات سخت‌گیرانه‌تر و هزینه‌های اضافی در آینده جلوگیری می‌کند.
2. علت صدور چند دستورالعمل و ضوابط سازمان آتش نشانی برای یک پروژه چیست؟
   علت صدور چند دستورالعمل آتش‌نشانی برای یک پروژه، تغییراتی مانند کاربری، جواز، مساحت یا تعداد طبقات است که نیازمند بررسی مجدد و صدور دستورالعمل جدید است.
3. عدم رعایت مفاد ضوابط سازمان آتش نشانی چه مشکلاتی را به همراه دارد؟
   عدم رعایت دستورالعمل آتش‌نشانی موجب رد تاییدیه، عدم صدور پایان‌کار و سند ساختمان می‌شود.
4. ضوابط سازمان آتش نشانی چند دسته هستند؟
   دستورالعمل آتش‌نشانی شامل ضوابط ایمنی معماری، تاسیسات مکانیکی و تاسیسات الکتریکی ساختمان است.