دتکتور شعله یا فلیم دتکتور چیست؟| راهنمای جامع خرید و نصب

شما می‌پرسید: فلیم دتکتور چیست؟ ما می‌گوییم: فلیم دتکتور یکی از اجزای شگفت‌انگیز در طراحی سیستم اعلام حریق به خصوص سیستم F&G است. چرا که با حسگرهای نوری، شعله آتش را در کمتر از یک ثانیه تشخیص می‌دهد. این دستگاه کوچک‌ترین شعله‌ها را شناسایی و قبل از بلند شدن دود همه را آگاه می‌کند. برای همین ویژگی‌هایش هست که در صنایع پرخطر مانند پالایشگاه‌ها و پتروشیمی‌ها خاطرخواهان فراوانی دارد. برای تامین امنیت جان و مال انسان‌ها در محیط‌های مختلف، تا انتهای این مقاله از ساتل صنعت همراه ما بمانید تا با دتکتور شعله یا فلیم دتکتور آشنا شوید.

نوع فلیم دتکتور	مزایای فلیم دتکتور	معایب
ماورای بنفش	واکنش بسیار سریع، تشخیص آتش‌سوزی‌های بدون دود، مناسب برای شعله‌های هیدروکربنی، فلزی و گازی	حساس به جوشکاری، رعد و برق و نور خورشید، احتمال هشدار کاذب در فضای باز، کاهش عملکرد در صورت آلودگی لنز
مادون قرمز	مناسب برای محیط‌های باز و صنعتی، مقاومت نسبی در برابر نور خورشید، قابلیت تشخیص شعله‌های بی‌دود	عملکرد ضعیف در حضور بخار آب یا قطرات آب روی لنز، حساس به گرمای محیط یا سطوح داغ (کوره، لامپ و…)، نیاز به سوسو زدن شعله برای تشخیص دقیق
دوگانه	ترکیب دو سنسور برای کاهش هشدار کاذب، دقت بالا در تشخیص شعله واقعی، مناسب برای طیف وسیعی از سوخت‌ها	عملکرد محدود در برابر آتش‌های غیرکربنی، پیچیدگی بیشتر در نصب و تنظیم، قیمت بالاتر نسبت به مدل‌های تکی
سه‌گانه	پیشرفته‌ترین نوع، دقت بسیار بالا در تشخیص، کمترین میزان هشدار اشتباه، مناسب برای فضاهای صنعتی پیچیده	قیمت نسبتا بالا، حساسیت به آب یا آلودگی روی لنز، نیاز به تنظیم دقیق در زمان نصب

فلیم دتکتور چیست؟

همان‌طور که در ابتدای متن در پاسخ به سوال فلیم دتکتور چیست گفتیم، فلیم دتکتور سنسوری هوشمند است که شعله را از طریق نور ماورای بنفش یا مادون قرمز تشخیص می‌دهد. این دستگاه حتی می‌تواند آتش‌هایی را شناسایی کند که دود ندارند یا از مایعات قابل اشتعال ایجاد شده‌اند. تفاوت دتکتور دودی و حرارتی با فلیم دتکتور در این است که این ابزار منحصربه‌فرد مستقیما خود شعله‌ی ناقلا را تشخیص می‌دهد. مثلا در پمپ‌بنزین، وقتی هنوز دودی بلند نشده، فلیم دتکتور زنگ هشدار را به صدا درمی‌آورد؛ این یعنی فلیم دتکتور از رگ گردن به آتش نزدیک‌تر است.

سازمان آتش‌نشانی تهران هم می‌گوید: «دتکتور شعله، تجهیزی پیشرفته برای شناسایی امواج نوری حاصل از آتش است که در محیط‌های حساس به واکنش سریع، کاربرد دارد. قیمت بالا و ساختار پیچیده‌اش نیز اهمیت بالای آن را نشان می‌دهد.»

اجزای تشکیل‌دهنده فلیم دتکتور چیست؟

تا اینجا گفتیم که فلیم دتکتور چیست اما مهم است که با اجزای این ابزار خوش خط‌وخال آشنا شوید. فلیم دتکتور معمولی شامل سنسور نوری، پردازشگر، مدار تقویتی و سیستم خنک‌کننده است. سنسور نوری، اشعه‌ای که از شعله خارج می‌شود را دریافت و به ولتاژ تبدیل می‌کند. این ولتاژ به سیگنال دیجیتال تبدیل می‌شود و به سیستم اعلام حریق یا کنترل مرکزی می‌رسد.

انواع فلیم دتکتور چیست؟

فلیم دتکتورها بسته به نوع سنسور و تکنولوژی، به چند دسته اصلی تقسیم می‌شوند. انتخاب نوع مناسب، به محیط نصب، نوع سوخت، سطح نور و حساسیت مورد نیاز بستگی دارد. در ادامه به شما می‌گوییم انواع دتکتور شعله چیست و چه ویژگی‌هایی دارند.

۱ـ فلیم دتکتور UV (ماورای بنفش)

این نوع دتکتور پرتو UV ساطع‌شده از شعله را در چند میلی‌ثانیه شناسایی می‌کند. مناسب برای فضاهای داخلی و بسته است، چون نور خورشید می‌تواند باعث آلارم کاذب شود. در پاسخ به این سوال که ویژگی این مدل فلیم دتکتور چیست می‌توانیم به موارد زیر اشاره کنیم:

• سرعت واکنش بسیار بالا
• تشخیص شعله‌های هیدروکربنی، فلزی و گازی
• حساس به جوشکاری، رعد و برق و نور شدید

به این نکته توجه داشته باشید که فیلم دتکتورهای UV بهتر است در محیط‌های کنترل‌شده نصب شوند.

۲- فلیم دتکتور IR (مادون قرمز)

با تحلیل طیف حرارتی شعله و گازهای داغ مثل CO۲ وجود آتش را تشخیص می‌دهد و برای محیط‌هایی که شعله بدون دود وجود دارد، گزینه‌ای ایده‌آل است. حال بیابید تا ببینیم ویژگی‌های این مدل فلیم دتکتور چیست؟

• مقاوم در برابر گردوغبار و دود
• مناسب برای فضاهای صنعتی باز
• حساس به گرمای کوره‌ها و نور مستقیم آفتاب

بهتر است روی عملکرد ضعیف فلیم دتکتور IR در حضور بخار آب یا آب روی لنز فکر کنید بعد در صورت مناسب بودن برای محیط‌تان نسبت به خرید آن تصمیم بگیرید.

۳ـ فلیم دتکتور دوگانه  UV/IR

ترکیب دو حسگر UV و IR باعث دقت بالا و کاهش هشدارهای کاذب می‌شود به همین دلیل در محیط‌هایی مانند پتروشیمی، پالایشگاه و صنایع شیمیایی بسیار پرکاربرد است. بارزترین ویژگی‌های فیلم دتکتور دوگانه نسبت به سایر مدل‌های فلیم دتکتور چیست؟

• قدرت تشخیص شعله در انواع سوخت‌ها
• مقاوم در برابر خطای ناشی از جوشکاری یا نور شدید
• سرعت مناسب در تشخیص
• عملکرد محدود در برابر آتش‌های غیرکربنی

۴ـ فلیم دتکتور IR۳ سه‌گانه مادون قرمز

پیشرفته‌ترین مدل فلیم دتکتور که از سه طول‌موج مختلف IR استفاده می‌کند و از دقت و ایمنی بالا در محیط‌های پیچیده برخوردار است. برای اینکه بدانید بارزترین ویژگی‌های این مدل فلیم دتکتور چیست موارد زیر را بخوانید:

• تشخیص شعله ۰.۱ مترمربعی از فاصله ۶۰ – ۶۵ متری
• تفکیک دقیق بین شعله واقعی و تشعشع پس‌زمینه
• کاهش چشمگیر هشدارهای کاذب
• مناسب برای پروژه‌های حیاتی و محیط‌های پرنویز

سایر انواع فلیم دتکتور

۴ مدل دیگر از فلیم دتکتورها که می‌توانید متناسب با شرایط فضای مورد نظرات انتخاب کنید به شرح زیر هستند:

1. فلیم دتکتور IR۲ یا IR/IR: از دو حسگر مادون قرمز استفاده می‌کند و دقت تشخیص را نسبت به مدل‌های تک‌حسگر بالا می‌برد. این مدل فلیم دتکتور مناسب محیط‌هایی با نویز نوری متوسط است.
2. فلیم دتکتور IR۴ یاQuad IR: چهار حسگر مادون قرمز دارد که باعث کاهش بسیار زیاد هشدارهای کاذب و افزایش دقت در محیط‌های پرنویز صنعتی می‌شود.
3. فلیم دتکتورMSIR (Multi Spectrum IR) : با تحلیل چند طیف مادون قرمز شعله، بالاترین دقت و کمترین هشدار کاذب را ارائه می‌دهد و مناسب پروژه‌های کلان است.
4. فلیم دتکتور MSIR+Visible: جدیدترین نسل دتکتورها است که علاوه‌بر طیف مادون قرمز، از طیف نور مرئی هم استفاده می‌کند تا قابلیت تشخیص شعله‌های پیچیده و نامنظم را بهبود بخشد.

کاربردهای رایج فلیم دتکتور چیست؟

رایج‌ترین کاربردهای فلیم دتکتور عبارتند از:

• ایستگاه‌های پمپ‌بنزین و انبار سوخت
• نیروگاه‌ها و اتاق ژنراتور
• سالن‌های رنگ و مواد شیمیایی
• کارگاه‌های جوشکاری و صنایع فلزی
• تونل‌ها و خطوط مترو
• سوله‌های چوب یا کاغذ

در حالت کلی باید بگوییم هر جا سروکله‌ی ماده قابل اشتعال پیدا شود، وجود فلیم دتکتور الزامی است.

معیار انتخاب فلیم دتکتور چیست؟

برای انتخاب درست دتکتور شعله باید به چند نکته توجه کنید:

• نوع سوخت (هیدروکربنی، فلزی، گازی)
• محیط نصب (سربسته یا فضای باز)
• نور و گرمای محیط (آفتاب، کوره، جوشکاری)
• زاویه دید و فاصله تشخیص مورد نیاز

مثلا در کارگاه جوشکاری، بهتر است از مدل UV/IR استفاده شود. اگر در طیف وسیع این مدل‌ها سردرگم هستید و نیاز پروژه‌تان را پیدا نمی‌کنید فقط‌ و فقط کافی است با مشاوران مجموعه ما که به گروه بندی ساختمان ها در آتش نشانی و ضوابط سازمان آتش نشانی تسلط دارند تماس بگیرید.

۴ نکته مهم در زمان نصب دتکتور شعله

در زمان نصب دتکتور شعله به این ۴ نکته خوب توجه کنید:

1. با نصب در ارتفاع مناسب، زاویه دید مناسبی را ایجاد کنید.
2. از مانع‌هایی مثل تیرآهن و داکت دوری کنید.
3. دتکتور شعله دید مستقیم به ناحیه پرخطر داشته باشد.
4. دتکتور شعله طبق استاندارد NFPA یا EN۵۴ نصب شود.

کلام آخر

در این مقاله زیروبم این‌که فلیم دتکتور چیست و چه کاربردی دارد را بررسی کردیم. حالا که این تجهیزات را می‌شناسید نسبت به سایر افراد مسئولیت بیشتری دارید. یادتان نرود در محیط‌هایی که جرقه‌ای ناچیز  فاجعه‌بار می‌شود، تشخیص سریع شعله یک قابلیت دلخواه نیست بلکه ضرورتی غیرقابل انکار است. اگر برای ایمنی جان افراد و حفاظت از سرمایه‌ها ارزش قائل هستید، همین حالا اقدام کنید.

کافیست با مشاوران ما در ساتل صنعت تماس بگیرید تا با مشاوره تخصصی علاوه‌بر این‌که خیالتان از امنیت پروژه راحت می‌شود پله‌های اخذ تاییدیه آتش نشانی را هم صدتا صدتا طی کنید. بدون تعلل با شماره ما در صفحه اصلی تماس بگیرید.

سوالات متداول

۱- فلیم دتکتور به سیستم‌های دیگر متصل می‌شود؟

فلیم دتکتور می‌تواند به سیستم اعلام حریق مرکزی وصل شود. همچنین می‌توان آن را به سیستم‌های اطفا حریق یا قطع اضطراری سوخت متصل کرد. در برخی پروژه‌ها به سیستم مانیتورینگ سایت یا PLC متصل می‌شود.

۲- تستر دتکتور شعله چگونه کار می‌کند؟

تستر دتکتور شعله با شبیه‌سازی نور و تشعشعات مشخص شعله واقعی، بدون ایجاد آتش، عملکرد دتکتور را بررسی می‌کند. این شبیه‌ساز با ارسال سیگنال نوری دقیق، باعث فعال شدن دتکتور می‌شود تا صحت عملکرد آن به اثبات رسد.

۳- قیمت دتکتور شعله چقدر است؟

قیمت دتکتور شعله باتوجه به کیفیت ساخت، جنس بدنه، نوع امواج تشخیص دهنده، محدوده قابل تشخیص، معمولی بودن یا درجه ضد انفجاری بودن دتکتور، کشور و برند تولید کننده متفاوت است.