تا به حال فکر کرده‌اید اگر نیمه شب آتش‌سوزی در ساختمانتان رخ دهد، چه چیزی جلوی گسترش سریع آتش را می‌گیرد؟ آیا می‌دانستید که همین آتش‌سوزی معمولی می‌تواند هر ۳۰ ثانیه دو برابر بزرگ‌تر شود؟ این نکته ساده نشان می‌دهد که انتخاب درست سیستم اطفاء حریق چقدر در حفظ جان، مال، و حتی آینده کسب‌وکارها نقش دارد. امروزه دیگر نمی‌توانیم به کپسول‌های دستی یا آب‌پاش‌های سنتی دلخوش کنیم. حالا دیگر سیستم‌های پیشرفته‌تر مثل اطفاء حریق گازی و آبی از پس این کار برمی‌آیند. اما سوال مهم اینجاست که کدام‌یک برای نیازهای شما مناسب‌تر است؟
در این مقاله از ساتل صنعت به مقایسه سیستم اطفاء حریق گازی و آبی می‌پردازیم تا بتوانید با دانش کافی بهترین تصمیم را برای محیط کار یا زندگی خود بگیرید. همچنین اگر در مسیر اخذ تاییدیه آتش نشانی برای ساختمانتان هستید، آشنایی با این دو سیستم و انتخاب گزینه مناسب، علاوه بر تامین امنیت، فرایند اخذ تاییدیه آتش‌نشانی را هم ساده‌تر می‌کند.
راهنمای مقایسه سیستم اطفاء حریق گازی و آبی برای محیط‌های مختلف
به نقل از سایت iran۱۲۵: «زمانی که با پاشش مستقیم و کافی آب بر روی شعله‌های اصلی، شدت گرمای آتش به طور قابل‌توجهی کاهش پیدا کند و از گسترش آن به سایر بخش‌ها جلوگیری شود، می‌توان گفت عملیات اطفای حریق به‌درستی انجام شده است.»
برای مقایسه سیستم اطفاء حریق گازی و آبی، بیایید قدم‌به‌قدم در دنیای هر کدام همراه شویم و زیر و بم آنها را به طور کامل بررسی کنیم.
سیستم اطفاء حریق گازی
به نقل از وب‌سایت wagnergroup: «سیستم اطفاء حریق گازی مثل نفس‌گیری حرفه‌ای است که وقتی آتش را می‌بیند، سریع هوا را از اطرافش می‌کشد و اجازه نفس کشیدن به آتش نمی‌دهد. یا مثل بادگیر قوی عمل می‌کند که گرمای آتش را می‌بلعد و آن را خاموش می‌کند. این گازها وارد فضا می‌شوند و بدون اینکه اثری از خود به جا بگذارند یا به وسایل آسیب برسانند، آتش را خفه می‌کنند.»
این سیستم‌ها با استفاده از گازهای بی‌خطری مثل دی‌اکسیدکربن، گازهای نجیب، هالو کربنی و گاز نوک ۱۲۳۰ کار می‌کنند. مثلا در اتاق سرورها، موزه‌ها یا مراکز داده که نمی‌توانند از آب استفاده کنند، این گازها با کم کردن اکسیژن یا جذب گرما، آتش را خاموش می‌کنند. برای مهار آتش، اکسیژن محیط کم می‌شود یا گرمای آتش را جذب می‌کند تا شعله‌ها خاموش شوند. البته این سیستم فقط در فضاهای کاملا بسته و هوا‌بندی شده عملکرد مناسبی دارد. به همین دلیل نصب و نگهداری آن نیازمند دقت و هزینه بالاست و قبل از فعال شدن، باید افراد محیط را ترک کنند.
سیستم اطفاء حریق آبی
برای مقایسه سیستم اطفاء حریق گازی و آبی باید با سیستم اطفاء حریق آبی هم آشنا شوید. تصور کن آتشی که لحظه‌به‌لحظه جان می‌گیرد، ناگهان با رگباری از آب خاموش شود؛ درست روی همان نقطه‌ای که شعله‌ها می‌رقصند. اینجاست که آتش دیگر جایی برای ادامه ندارد! این سیستم‌ها با استفاده از آب که قدیمی‌ترین و دردسترس‌ترین ماده خاموش‌کننده حریق است، آتش را مهار می‌کنند. نحوه کاربرد آب در سیستم‌های اطفاء حریق آبی باعث تنوع در طراحی آنها شده که به طور کلی سه مدل را در بر می‌گیرد.
سیستم‌های اسپرینکلر (Sprinkler Systems)
این سیستم‌ها پاسخگوی نیاز ساختمان‌های مسکونی، اداری و صنعتی هستند. تعداد زیادی سر اسپرینکلر روی سقف نصب می‌شود که به‌صورت خودکار با تشخیص حرارت یا دود فعال شده و فرایند اطفاء حریق را آغاز می‌کنند. خروجی‌های آب در این سیستم‌ها توسط کپسول‌های شیشه‌ای بسته شده‌اند که با رسیدن به دمای مشخص شکسته و آب آزاد می‌شود. در کنار همه این خوبی‌ها، مصرف آب زیاد در زمان فعال‌سازی باعث خسارت آب به ساختمان می‌شود و در صورت اعلام هشدار اشتباه، توقف‌های غیرضروری ایجاد می‌کند.
سیستم‌های پاشش آب (Water Spray Systems)
این سیستم‌ها شبیه اسپرینکلر هستند، اما نازل‌ها به‌صورت باز و بدون کپسول شیشه‌ای نصب می‌شوند. پس از تشخیص آتش، آب به طور هم‌زمان از تمام نازل‌ها خارج شده و کل منطقه تحت پوشش قرار می‌گیرد. فعال‌سازی این سیستم می‌تواند به صورت الکتریکی، پنوماتیکی یا دستی انجام شود.
سیستم‌های مه آب (Water Mist Systems)
در این سیستم‌ها، آب به صورت قطرات بسیار ریز (مه آب) پخش می‌شود که سطح تماس بزرگ‌تری ایجاد می‌کند و باعث تبخیر سریع‌تر آب و خنک‌سازی موثرتر منبع آتش می‌شود. بخار آب تولید شده هم تابش حرارتی را کاهش می‌دهد و از گسترش آتش جلوگیری می‌کند. همچنین این قطرات ریز ذرات دود را به دام می‌اندازند. سیستم‌های مه آب نسبت به سایر سیستم‌های آبی مصرف آب کمتری دارند و در نتیجه خسارت‌های ناشی از آب را کاهش می‌دهند. این سیستم‌ها برای محیط‌های صنعتی، تجاری و مسکونی بسیار مناسب هستند و نصب و نگهداری آسان‌تری دارند.
مخزن آب، پمپ یا اسپرینکلر و مجموعه‌ای از شیرهای کنترلی و لوله‌ها اجزای اصلی سیستم اطفاء حریق آبی هستند. این سیستم‌ها عمدتا برای خاموش کردن آتش‌های کلاس A یعنی مواد معمولی مانند کاغذ، چوب و پارچه و همچنین تا حدی در کنترل آتش‌های کلاس B یعنی مایعات قابل اشتعال و رده C یعنی گازها استفاده می‌شوند. پر رنگ و خوانا جایی در ذهنتان بنویسید که در موارد آتش‌سوزی ناشی از تجهیزات الکتریکی خطر برق‌گرفتگی هم وجود دارد؛ بنابراین استفاده از این سیستم‌ها توصیه نمی‌شود.
مزایا و معایب سیستم‌های خاموش کننده آتش گازی و آبی
تا اینجا با دو سیستم قوی برای خاموش‌کردن آتش آشنا شدید. اما برای مقایسه سیستم اطفاء حریق گازی و آبی لازم است مزایا و معایب هرکدام را بدانید. نیم‌نگاهی به جدول زیر بیندازید تا صد قدم به انتخاب درست نزدیک شوید.
| نوع سیستم | مزایا | معایب |
| سیستم اطفاء حریق گازی | انجام سریع عملیات، باقی‌نماندن پسماند، امکان استفاده مجدد از گاز باقی‌مانده، بی‌خطر بودن گازها برای تجهیزات، مقرون‌به‌صرفه بودن شارژ و نگهداری، محافظ محیط‌زیست | کاهش سطح اکسیژن محیط، نیاز به ایزوله‌سازی فضا، نامناسب برای محیط‌های باز، سرد شدن ناگهانی هوا، خطرات احتمالی برای افراد حاضر در محل هنگام فعال‌سازی |
| سیستم اطفاء حریق آبی | دسترسی آسان و ارزان به آب، عملکرد ساده و مطمئن، هزینه کمتر تجهیزات، مناسب برای طیف گسترده‌ای از آتش‌سوزی‌ها | خطر برق‌گرفتگی در آتش‌سوزی‌های الکتریکی، ایجاد خسارت آبی به تجهیزات یا فضا، مناسب نبودن برای فضاهای حساس، وزن زیاد و سختی در جابه‌جایی سریع |
کدام روش اطفاء حریق از نظر اقتصادی مقرون‌به‌صرفه‌تر است؟
در مقایسه سیستم اطفاء حریق گازی و آبی باید هوای جیبتان را هم داشته باشید و گزینه‌ای کار راه‌انداز اما مقرون‌به‌صرفه انتخاب کنید.
به نقل از وب‌سایت sovereignextinguishing: «سیستم‌های آبی با هزینه‌ی اولیه پایین و نگهداری ساده، همچون نسیمی آرام و دل‌نشین بر بودجه شما می‌وزند و بی‌آنکه فشاری وارد کنند، امنیت را در دل سازه می‌نشانند.»
این سیستم‌ها با اتصال به منابع آب موجود و حداقل لوله‌کشی، راهکاری اقتصادی و آسان برای اطفاء حریق به شمار می‌روند، هرچند باید مراقب باشید که به تجهیزات حساس آسیبی نرسانند. سیستم‌های گازی هرچند گران‌قیمت‌ترین گزینه هستند و به سیلندرهای پرفشار و نصب پیچیده نیاز دارند، اما پسماند ایجاد نمی‌کنند و ناجی تجهیزات ارزشمند شما محسوب می‌شوند. همچنین در بلندمدت می‌توانند سرمایه‌گذاری هوشمندانه‌ای باشند. انتخاب نهایی به داستان و اولویت‌های خاص شما در اطفاء حریق بستگی دارد.
استانداردهای انتخاب سیستم اطفاء حریق گازی و آبی برای ساختمان‌ها
در مقایسه سیستم اطفاء حریق گازی و آبی، تنها ویژگی‌های فنی نیستند که حرف آخر را می‌زنند؛ استانداردها و قوانین ایمنی ساختمان‌ها نقشی پررنگ دارند. ساختمان‌های جدید، همچون نوزادانی که تازه متولد شده‌اند، باید از همان ابتدا با جدیدترین کدها، مانند NFPA، تجهیز شوند تا زره محکمی در برابر آتش داشته باشند. اما برای ساختمان‌های موجود، داستان کمی متفاوت است؛ این که آیا نیاز به به‌روزرسانی دارند یا خیر، به عواملی مثل نوع کاربری، تغییرات احتمالی و میزان ریسک آتش‌سوزی بستگی دارد.
برخی از بناهای قدیمی، تا زمانی که تغییر کاربری یا بازسازی عمده‌ای صورت نگیرد، می‌توانند با سیستم‌های گذشته خود ادامه دهند. اما اجرای سیستم اطفا حریق در مکان‌های بسیار حساس مانند خانه‌های سالمندان فرقی نمی‌کند ساختمان تازه ساخته شده باشد یا سال‌ها قدمت داشته باشد برای اخذ تاییدیه آتش‌نشانی سیستم اطفاء حریق ضروری است؛ بنابراین در مقایسه سیستم اطفاء حریق گازی و آبی علاوه بر بررسی دقیق فنی باید با در نظر گرفتن قوانین و استانداردهای محلی، ایمنی بهینه و مطابق با نیازهای ساختمان را تضمین کنید.
این روند کمی گیج‌کننده است اما با مشاوره‌های تخصصی به‌راحتی انجام می‌شود. پس قبل از پیداکردن فروشنده‌ای منصف باید دنبال مشاوری همه فن حریف باشید که درباره‌ی مقایسه سیستم اطفاء حریق گازی و آبی اطلاعات مفیدی دهد و بر قوانین مرتبط با اخذ تاییدیه آتش‌نشانی مسلط باشد.
کلام آخر
در مقایسه سیستم اطفاء حریق گازی و آبی، انتخاب سیستم مناسب بیشتر شبیه کنار هم چیدن قطعات پازلی هزار تکه است؛ پازلی که فقط شما می‌دانید کدام ترکیب آن می‌تواند از دارایی‌های ارزشمندتان محافظت کند. ساتل صنعت با تکیه بر تجربه و ارائه سیستم‌های مدرن و باکیفیت اطفاء حریق، همراه مطمئن شما در این مسیر است. کافی‌ست اولویت‌های خود را مشخص کنید و طراحی سیستم اعلام حریق را به کارشناسان متبحر ما بسپارید؛ مشاوران ما همه‌موارد را زیر ذره‌بین قرار می‌دهند تا با انتخابی درست و ایمن، روند اخذ تاییدیه آتش‌نشانی‌تان هم در کمترین زمان انجام شود.
سوالات متداول
- مهم‌ترین تفاوت در مقایسه سیستم اطفاء حریق گازی و آبی چیست؟
سیستم گازی بدون پسماند مناسب فضاهای حساس است، درحالی‌که سیستم آبی با پاشش مستقیم آب برای محیط‌های عمومی کاربرد دارد. - تجهیزات اطفای حریق پاک به چه معناست؟
تجهیزات اطفای حریق پاک با استفاده از گازهای نارسانا و بدون پسماند، در مراحل اولیه آتش‌سوزی فعال شده و بدون آسیب به تجهیزات، آتش را مهار می‌کنند. - چرا مقایسه سیستم اطفاء حریق گازی و آبی برای انتخاب تجهیزات مناسب اهمیت دارد؟
مقایسه سیستم اطفاء حریق گازی و آبی کمک می‌کند بهترین گزینه را بر اساس نوع محیط و حساسیت تجهیزات انتخاب کنید.
