تفاوت دتکتور دودی و حرارتی| کدام برای ساختمان شما مناسب‌ است؟

اگر شما یا یکی از افراد خانواده‌تان، جزو افرادی هستید که نمی‌توانید در شرایط خاص مانند آتش‌سوزی، خیلی سریع فرار کنید؛ نصب دتکتور دودی و حرارتی در ساختمان می‌تواند برای شما بسیار کاربردی باشد. در واقع این نوع از دتکتورها، دو نوع متفاوت از لوازم هشداردهنده آتش هستند که هر کدام، طبق تکنولوژی‌های مختص به خود، در زمان احتراق عمل می‌کنند. بارزترین تفاوت دتکتور دودی و حرارتی در نوع عملکرد و محل نصبشان است. دتکتور دودی با تشخیص ذرات دود ناشی از آتش‌سوزی، به‌سرعت واکنش نشان داده و بیشتر برای محیط‌های مسکونی، اتاق‌خواب و انواع سالن‌ها مناسب است.

در مقابل، دتکتور حرارتی به افزایش غیرعادی دما، حساسیت داشته و معمولا در آشپزخانه، پارکینگ و محیط‌های صنعتی نصب می‌شود. سایر عوامل تاثیرگذار در انتخاب بین این دو نوع دتکتور عبارت‌اند از: نوع ساختمان، نوع کاربری و شرایط محیطی. برای شناخت دقیق تفاوت دتکتور دودی و حرارتی تا انتهای راهنمای خرید دتکتور حریق همراه ساتل صنعت باشید.

دتکتور دودی چیست؟

همان‌طور که از نام دتکتورهای دودی، مشخص است؛ این نوع از آلارم‌ها، یک نوع دستگاه ایمنی بوده که با تشخیص دود شروع به هشداردادن می‌کند. هشدار این دستگاه، به معنی ایجاد آتش‌سوزی نیست؛ چرا که دتکتور دودی نشان‌دهنده خطر احتمالی احتراق است. از این‌ جهت، ساکنین ساختمان با آلارم این دستگاه فرصت کافی دارند تا به‌موقع ساختمان را تخلیه کرده و با خدمات اضطراری تماس بگیرند. در واقع، دتکتورهای دود با شناسایی ذرات کوچک موجود در هوا که نشان‌دهنده وجود دود هستند، عمل می‌کنند. دتکتورهای دود دو نوع اصلی دارند که شامل موارد زیر است.

• دتکتور یونیزاسیون: این نوع دتکتور با استفاده از مقدار کمی مواد رادیواکتیو هوای داخل دستگاه را باردار می‌کند. وقتی دود وارد دستگاه می‌شود؛ جریان هوا تغییر می‌کند و دستگاه آلارم می‌دهد.
• دتکتور فوتوالکتریک: این دتکتور یک چراغ و یک سنسور دارد. وقتی دود وارد دستگاه می‌شود، نور پخش شده و به سنسور برخورد می‌کند. این برخورد باعث فعال‌شدن آلارم می‌شود.

دتکتور حرارتی چیست؟

برای درک بهتر تفاوت دتکتور دودی و حرارتی، توجه کنید که دتکتور حرارتی دستگاهی است که به‌جای تشخیص دود یا شعله، افزایش دما را شناسایی کرده و در صورت بالارفتن دما هشدار آتش‌سوزی را فعال می‌کند. این نوع دتکتور معمولا در مکان‌هایی مانند آشپزخانه یا پارکینگ نصب می‌شود؛ جایی که وجود دود یا بخار ممکن است، عملکرد دتکتورهای دود را دچار مشکل کند. دتکتورهای حرارتی شامل یک قسمت حساس به گرما هستند که وقتی دما بالا می‌رود؛ به آن واکنش نشان داده و باعث روشن‌شدن آلارم می‌شوند. این دتکتورها دو نوع اصلی دارند: دتکتور دمای ثابت که وقتی دما به یک حد مشخص برسد، فعال می‌شود و دتکتور افزایشی که وقتی دما با سرعت خاصی افزایش پیدا کند؛ حتی اگر دما به عدد مشخصی نرسیده باشد، هشدار می‌دهد.

بررسی تفاوت دتکتور دودی و حرارتی

برای انتخاب دتکتور مناسب ساختمان یا محل کار، بهتر است اصلی‌ترین تفاوت دتکتور دودی و حرارتی را بدانید. هر یک از این دتکتورها، ویژگی‌ها و کاربردهای خاص خود را دارند که بسته به نوع فضا و شرایط محیطی، یکی ممکن است بهتر از دیگری باشد. در ادامه، مهم‌ترین تفاوت‌ها و نکات مربوط به هر کدام به‌صورت خلاصه و ساده آورده شده است.

دتکتور دود:

• شناسایی ذرات دود در هوا
• فعال‌شدن آلارم وقتی دود به حد مشخصی برسد
• هشدار زودهنگام آتش‌سوزی و فرصت بیشتر برای تخلیه
• ممکن است به بخار، دود آشپزی یا گردوغبار هم واکنش نشان دهد (آلارم اشتباه)
• مناسب برای استفاده در اتاق‌خواب، سالن‌ها و راهروها

دتکتور حرارتی:

• حساس به تغییرات دما
• فعال‌شدن آلارم وقتی دما سریع افزایش یابد یا به حد مشخصی برسد
• کمتر دچار آلارم اشتباه ناشی از بخار یا گردوغبار می‌شود
• ممکن است دیرتر آتش را تشخیص دهد، به‌خصوص آتش‌های کند
• مناسب برای استفاده در آشپزخانه، پارکینگ و انبارها که دود قابل‌اعتماد نیست

چگونه دتکتور مناسب برای ساختمان خود، انتخاب کنیم؟

به نقل از وب‌سایت bulldogfireandsecurity اگر قصد تهیه دتکتور مناسب و اجرای سیستم اطفا حریق برای ساختمان خود هستید، به نکات زیر توجه داشته باشید.

شناسایی و ارزیابی خطرات احتمالی و تهدیدهای ساختمان

اولین مرحله در انتخاب سیستم اعلام حریق مناسب در رابطه با تفاوت دتکتور دودی و حرارتی، شناسایی خطرات و ریسک‌های ساختمان و تعیین نحوه هشداردادن سیستم به ساکنان است. سیستم اعلام حریق فقط برای تشخیص آتش و هشدار خروج طراحی شده و ممکن است به اقدامات ایمنی دیگری مثل نصب اسپرینکلر و دتکتور دود نیاز باشد. پس از شناسایی ریسک‌ها، باید آن‌ها را در ارزیابی ریسک ثبت کنید تا نقاط پرخطر مشخص شوند و بر اساس آن، برنامه‌ای برای تشخیص سریع آتش تنظیم کنید. (مقاله مرتبط: راهنمای خرید سیستم اعلام حریق)

درنظرگرفتن ابعاد و نقشه ساختمان

وقتی دتکتور برای ساختمان نصب می‌کنید، باید به اندازه و شکل ساختمان توجه کنید. ساختمان‌های کوچک، معمولا با سیستم ساده‌ای که هر دتکتور به صورت جداگانه به پنل وصل می‌شود و ساختمان را به چند قسمت تقسیم می‌کند؛ خوب پوشش داده می‌شوند. وقتی دتکتور فعال شود، سیستم منطقه آتش را نشان می‌دهد. اما ساختمان‌های بزرگ که چند طبقه یا بخش دارند؛ بهتر است از سیستم آدرس دار استفاده کنند. (مقاله مرتبط: انتخاب سیستم اعلام حریق ساختمان مسکونی)

در این سیستم هر دتکتور، یک شماره خاص دارد و محل دقیق آن معلوم است؛ بدون اینکه هر دتکتور سیم جدا داشته باشد. این سیستم‌ها امکانات بیشتری دارند و می‌توانند کارهایی مثل خاموش کردن دستگاه‌ها یا آوردن آسانسور به طبقه همکف را انجام دهند. اگر ساختمان چند قیمت جداگانه دارد، سیستم‌های بی‌سیم می‌توانند همه قسمت‌ها را با یک کنترل مرکزی، مدیریت کنند.

انتخاب دستگاه‌ مناسب بر اساس نیاز

هدف اصلی سیستم در مبحث تفاوت دتکتور دودی و حرارتی، هشداردادن به ساکنان درباره خطر احتمالی است. باتوجه‌به نوع ساختمان، شرایط مختلفی ممکن است پیش بیاید و سیستم باید همه این نیازها را در نظر بگیرد. دستگاه‌هایی مثل آژیر، بلندگو و چراغ‌های چشمک‌زن، به اطلاع‌رسانی کمک می‌کنند و اجزایی مثل چراغ‌های خروج اضطراری و سیستم تهویه، باعث خروج ایمن افراد می‌شوند. همچنین باید نیازهای افراد با مشکلات حرکتی، بینایی و شنوایی هم در طراحی سیستم لحاظ شود.

آیا به مانیتورینگ سیستم اعلام حریق نیاز دارید؟

در بعضی موارد، قوانین ساختمان‌ها و قوانین اخذ تاییدیه آتش‌ نشانی ایجاب می‌کند که سیستم اعلام حریق، به طور مداوم و ۲۴ ساعته زیر نظر باشد. برای مثال، در استان انتاریو کشور کانادا، ساختمان‌هایی مثل مراکز مراقبتی، بیمارستان‌ها، مدارس، مهدکودک‌ها، ساختمان‌های بلند و ساختمان‌هایی که سیستم اسپرینکلر دارند؛ باید حتما سیستم اعلام حریقشان تحت مانیتورینگ باشد. یعنی اگر ساختمان شما جزو این دسته‌ها باشد، قانونا باید سیستم اعلام حریق را به‌صورت دائمی کنترل کنید.

اما حتی اگر قانون این الزام را نداشته باشد، داشتن یک سیستم اعلام حریق با نظارت ۲۴ ساعته بسیار کاربردی است؛ چون باعث می‌شود به‌محض فعال‌شدن هشدار، آتش‌نشانی سریعا به محل اعزام شود و خطر کاهش یابد.

کلام آخر

آشنایی با تفاوت دتکتور دودی و حرارتی، به شما کمک می‌کند تا سیستم اعلام حریق مناسبی برای ساختمان خود انتخاب کنید. دتکتورهای دودی برای شناسایی آتش‌هایی که با دود زیاد همراه هستند مناسب‌ترند؛ درحالی‌که دتکتورهای حرارتی بیشتر برای محیط‌هایی که آتش با افزایش دمای سریع مشخص می‌شود، کاربرد دارند. با شناخت دقیق نوع آتش‌سوزی محتمل و شرایط محیطی ساختمان، می‌توانید دتکتوری را انتخاب کنید که بهترین پاسخ‌دهی و ایمنی را فراهم کند و از خطرات احتمالی، به بهترین شکل جلوگیری شود.

سوالات متداول

1. کدام دتکتور برای ساختمان من بهتر است؛ دودی یا حرارتی؟
   اگر ساختمان شما مکان‌هایی دارد که احتمال دود زیاد است؛ مثل اتاق‌های نشیمن یا راهروها، دتکتور دودی انتخاب بهتری است. اما اگر فضاهایی دارید که دود زیاد تولید نمی‌شود؛ ولی حرارت ممکن است به‌سرعت بالا برود، دتکتور حرارتی گزینه مناسبی است.
2. آیا می‌توان از هر دو دتکتور در یک ساختمان استفاده کرد؟
   بله؛ استفاده ترکیبی از دتکتور دودی و حرارتی می‌تواند پوشش بهتری برای حفاظت ساختمان ایجاد کند و در انواع شرایط حریق، واکنش مناسبی نشان دهد.
3. نصب دتکتور دودی یا حرارتی کدام آسان‌تر و مقرون‌به‌صرفه‌تر است؟
   نصب هر دو نوع دتکتور معمولا ساده است؛ اما هزینه و انتخاب نوع دتکتور باید بر اساس نیاز محیط و میزان حساسیت مورد نظر تعیین شود. دتکتور دودی، معمولا برای فضاهای داخلی و حساس‌تر توصیه می‌شود.